Overal om ons heen komen schimmels voor. Je hebt gezonde schimmels, die helpen bij de vertering van voedsel of die gunstige stoffen producren. Maar je hebt ook schadelijke schimmels. Sommige van deze schadelijke schimmels produceren micotoxines. Micotoxines zijn gifstoffen en vormen een sluipend gevaar voor de gezondheid van jouw paard. In deze blog duiken we dieper in op de wereld van micotoxines, hun impact op paarden en belangrijke preventieve maatregelen om onze viervoeters veilig te houden.
Micotoxines zijn giftige stoffen geproduceerd door schimmels. Deze potentieel gevaarlijke stoffen kunnen voorkomen in voer en hooi dat paarden eten, waardoor ze een risico vormen voor de gezondheid van de dieren. Het begrijpen van micotoxines is essentieel om de gezondheid van paarden te waarborgen.
De schimmelsporen – de zaadjes van schimmels – komen overal om ons heen voor. Wanneer hooi nog te veel vocht bevat is als ‘r pakjes van gemaakt worden of wanneer het hooi in de opslag blootgesteld wordt aan vocht, kunnen deze sporen gaan kiemen en kunnen schimmels in het hooi gaan groeien. Als afweermechanisme produceren deze schimmels vervolgens mixotoxines.
Schimmels kunne ook groeien in verpakt hooi, ook wel voordroog genoemd. Schimmels hebben een combinatie van vocht en zuurstof nodig om te kunnen groeien. Wanneer een pak niet goed luchtdicht is, kan zuurstof het pak binnen dringen en kunnen schimmels gaan groeien.
Ook andere voerproducten die je paard eet, kunnen schimmels met micotoxines bevatten. Denk daarbij aan granen, zaden of kruiden die verwerkt zijn in mueslis of krachtvoer. Maar ook op vers gras kunnen schimmels groeien en dus micotoxines ontstaaan. Zeker in het voor- en najaar, wanneer het gras nat is door regen of dauw, kunnen schimmels gaan groeien in het gras.
De blootstelling van paarden aan micotoxines kan leiden tot een scala aan gezondheidsproblemen, variërend van spijsverteringsproblemen tot neurologische aandoeningen. Symptomen van micotoxinevergiftiging bij paarden zijn onder andere: verminderde eetlust, gewichtsverlies, verminderde prestaties, griepverschijnselen, huidproblemen, hoesten en leverproblemen.
Het effect van micotoxines op de lever van paarden kan aanzienlijk zijn vanwege de specifieke manier waarop deze giftige stoffen het spijsverteringsstelsel en de lever beïnvloeden. Wanneer paarden micotoxines binnen krijgen, kunnen deze stoffen via de bloedbaan naar de lever worden getransporteerd. In de lever kunnen micotoxines hepatocyten (levercellen) direct beschadigen en ontstekingsreacties veroorzaken. Dit kan leiden tot leverbeschadiging en verstoring van de normale leverfunctie, wat van invloed kan zijn op de stofwisseling en ontgifting in het lichaam. Daarom is het vooral zaak om te voorkomen dat actieve micotoxines de lever bereiken. En bij na een micotoxine-vergiftiging, zullen we de lever moeten ondersteunen om te herstellen.
De detectie van schimmels in hooi kan lastig zijn. Het is mogelijk om je hooi te laten testen in het laboratorium, maar dat is een vrij kostbare aangelegenheid. Zeker bij lage besmetting kan het lastig zijn om vast te stellen of het hooi beschimmeld is. Kenmerken van beschimmeld hooi zijn: een muffe lucht, vochtig of plakkerig aanvoelen, stoffig en een witte of grijzige aanslag op het hooi.
Wanneer je droog, onverpakt hooi voert is een goede opslag van je hooi cruciaal. Schimmels kunnen pas gaan groeien wanneer voldoende vocht in het hooi zit. Dit vocht kan op verschillende manieren in je hooi terecht komen 1) tijdens het maken van het hooi 2) tijdens de opslag.
Bij verpakt hooi of voordroog zit altijd meer vocht in het ruwvoer. Wanneer het pak dan onvoldoende afgesloten is of wanneer gaten in het plastic ontstaan, kan zuurstof het pak binnen dringen en kunnen schimmels gaan groeien.
Zorg dat je hooi goed droog is voordat het ingepakt wordt. Een minimale droge stofgehalte van 80% tot 85% maakt de kans op schimmelvorming een heel stuk kleiner. Daarnaast moeten de pakken niet te strak verpakt zijn. In heel strak verpakte pakken hooi, kan het vocht dat eventueel nog in het gras/hooi zit niet goed ontsnappen. Laat de pakken ook niet (te lang) op het land liggen. Eén buitje regen op je verse balen hooi, kan al voldoende zijn om schimmels te laten groeien.
Wanneer je het hooi opslaat is het van groot belang dat je hooi vrij blijft van vocht. Zorg dat het hooi van de grond afligt door het bijvoorbeeld op pallets te leggen. Check ook altijd het dak. Niet alleen een lek dak kan vocht in je hooi brengen, maar ook condens vocht op het dak kan in het hooi lopen en voor grote problemen zorgen.
Sla je hooi ook niet op in de zelfde ruimte waar veel paarden (of andere dieren) staan. Bij de uitademing van ieder dier komt altijd vocht mee. Dit vocht kan neerslaan op het hooi en ook daar weer voor schimmelvorming zorgen.
Wanneer jouw paard voordroog krijgt is het opslaan wat eenvoudiger. Omdat pak lucht en waterdicht verpakt is, is binnendringend vocht geen probleem. Het kan echter wel zijn dat gaten ontstaan in het plastic, door ongedierte of tijdens het transport van het pak. Zorg dus voor een goede ongediertebestrijding en plak gaten zo snel mogelijk weer dicht.
Heeft je paard toch een micotoxinevergiftiging opgelopen, schakel dan altijd je dierenarts in. Op de lange termijn kun je je paard ondersteunen door gezonde producten te voeren die de lever van jouw paard helpen om deze micotoxines af te voeren. Daarnaast is het mogelijk om micotoxinebinders te voeren die tijdens het verteringsproces van het voer micotoxines afvangen en onschadelijk maken.
Micotoxine-binders, toegevoegd aan paardenvoeding, kunnen helpen bij het neutraliseren van micotoxines in het spijsverteringsstelsel van paarden. Door zich aan de micotoxines te hechten en ze onschadelijk te maken, kunnen deze binders de effecten van micotoxines verminderen en de gezondheid van paarden beschermen. Om deze reden voegen wij micotoxine binders toe aan onze producten. Daarmee heb je een extra verzekering dat je paard altijd beschermd is, mocht ie in aanraking kom met micotoxines.
Het begrip van micotoxines en de bijbehorende preventieve maatregelen zijn van vitaal belang voor paardenliefhebbers en verzorgers. Door bewust te zijn van de impact van micotoxines, het toepassen van preventieve strategieën en het juist behandelen van micotoxinevergiftiging, kunnen we de gezondheid en het welzijn van onze geliefde paarden optimaliseren.
De wereld van micotoxines is complex, maar met de juiste kennis en zorgvuldige maatregelen kunnen we de gezondheid van paarden beschermen en een veilige voedingomgeving creëren voor deze edele dieren.
Auteur: Pieter de Gouw, Dierwetenschapper